De normale bevalling van een hond

De geboorte van puppies
Voor veel hondenbezitters is een nestje fokken het meest spannende en vertederende wat ze met hun hond kunnen meemaken. Naast veel plezier en energie is ook kennis nodig om deze bijzondere gebeurtenis te begeleiden. De eigenaar en huisgenoten moeten een beetje de rol op zich nemen van de reu en roedelgenoten. Dit is anders dan bij de meeste moederpoezen, bij een teef moet wel degelijk ¨meegemoederd¨ worden. Het onderstaande artikel probeert de toekomstige hondenfokker inzicht te verschaffen in dit boeiende onderwerp, wat er mis kan gaan en waar je op moet letten. Maar een gesprek met een ervaren fokker of je eigen dierenarts is zeker zo belangrijk voor je dit ¨halfjaarproject¨ start.

Hoe lang moeten we nog wachten?
Vanaf het moment dat de teef gedekt is tot aan de geboorte, zit gemiddeld negen weken (=63 dagen). Maar de pups kunnen al geboren worden vanaf 59 tot 67 dagen na dekking. Bij de hond geldt in het algemeen: hoe meer pups, des te korter de dracht. Als de dracht minder dan 59 dagen of meer dan 67 dagen duurt, moet de dierenarts gewaarschuwd worden. Als de pups te vroeg geboren worden, kunnen ze in de problemen komen. Als de dracht te lang duurt, kunnen zowel de teef als de pups het moeilijk krijgen bij de geboorte. De dierenarts kan bepalen of het verstandig is nog iets langer te wachten, of dat het noodzakelijk is om dan een keizersnede te doen.

Belangrijke voorbereidingen
De voorbereiding voor de geboorte van de puppies begint eigenlijk al op het moment dat de teef gedekt is. Het is voor de eigenaar belangrijk om te weten wat er gaat gebeuren, om zo goed mogelijk voorbereid te zijn als het moment daar is. Hiervoor is een gesprek met de dierenarts nuttig, om de te verwachten problemen bij de teef te bespreken. Daarnaast moet de teef ook voorbereid zijn. Ze moet voldoende eten krijgen van goede kwaliteit en voldoende op haar gemak zijn om te werpen.

Soms doet ze maar alsof…
Het is ten eerste belangrijk te weten of een teef na dekking inderdaad drachtig is. Ook als een teef niet drachtig is, zal ze zich na de dekking gaan gedragen alsof ze wel drachtig is: ze kan zelfs na 9 weken doen alsof ze pups krijgt en met knuffels gaan sjouwen alsof het haar pups zijn. De melkklierpakketten raken gezwollen en ze kan ook melk gaan geven. Dit is de zogenaamde schijndracht. Deze schijndracht komt ook voor als de teef niet gedekt is. Wanneer de teef daar erg veel last van heeft, kan daar met tabletjes van de dierenarts wat aan gedaan worden.

Wanneer weten we meer?
De dierenarts kan rond de dertigste dag na dekking voelen of er vruchtkamers aanwezig zijn in de buik van de teef. Dit zijn harde bollen met vruchtwater en een onvolgroeid puppy dat daarin drijft. Sommige dierenartsen gebruiken echo om de dracht aan te tonen; dit kan zelfs al iets eerder. Na ruim 6 weken kan een röntgenfoto gemaakt worden om te bekijken hoeveel puppies er zijn. Vanaf dan is het skelet van de pup zover ontwikkeld, dat het zichtbaar wordt op een röntgenfoto. Ook kan dan het aantal pups worden geteld, wat belangrijk is bij de geboorte. We weten dan ¨af ze er allemaal zijn¨.

Tijdelijk een nieuw bed
De teef moet wennen aan een plaats waar ze rustig kan werpen, enkele weken voor de pups verwacht worden. Hiervoor is een werpkist zeer geschikt. Dit is een kist waar de teef en haar pups gemakkelijk in passen. Aan de voorkant is de rand zo laag, dat de teef er gemakkelijk in kan. De rand is wel zo hoog dat de pups er niet uit kunnen. Veel teven hebben graag een werpkist die overdekt is. Ze voelen zich dan meer beschermd. De lichaamswarmte wordt zo beter vastgehouden. Deze overdekking moet er dan wel gemakkelijk afgehaald kunnen worden. In de natuur graven wolven ook ondergrondse holen om hun jongen te werpen. Als bodembedekking in de kist is er de keuze uit een moltondeken, ribkarton, lakens of kranten. Dat het belangrijk is om de kist vaak te verschonen, spreekt voor zich. De kist moet op een rustige, tochtvrije en niet te koude plaats staan. Het is belangrijk dat pasgeboren pups het warm genoeg hebben. De teef zorgt in belangrijke mate voor de directe warmte. Een geïsoleerde werpkist houdt deze warmte goed vast. Als het toch nog te koud is, zullen de pups veel piepen en rondkruipen, op zoek naar warmte. Een kruik (met een handdoek eromheen) van 40°C kan dan voor wat extra warmte zorgen.

Het gaat beginnen
De geboorte zelf is in te delen in drie fasen: de voorbereidingsfase, de ontsluitingsfase en de uitdrijvingsfase. In de voorbereidingsfase bereidt de teef zelf de komst van haar pups voor. In veel teven zit nog de drang om een hol te graven. Ze doen alsof ze een hol graven in de dekens of kranten in de werpkist. Er zijn teven die inderdaad buiten een hol gaan graven, als ze daar de kans voor krijgen. Dit graven, of nestbouw gedrag, wordt afgewisseld met 'normaal' gedrag. De teef zal zich ook vaak likken, voornamelijk van onderen (de vulva). Dit gedrag komt ook voor bij de schijndracht. In de ontsluitingsfase heeft de teef weeën. De weeën beginnen 12 tot 24 uur voordat de pups geboren worden. De lichaamstemperatuur daalt nu ook zo'n 1 à 2 graden. Deze weeën zorgen ervoor dat de baarmoedermond opgerekt wordt. De dieren hebben minder trek dan normaal en ze plassen en onlasten veel, waarbij de ontlasting wat dunner kan worden. Laat ze daarom veel uit, of, beter nog, zorg dat ze zelf naar buiten kunnen om hun behoefte in de tuin te doen. Vlak voor de uitdrijvingsfase begint, zal de ademhaling sneller gaan en kunnen de teven ook gaan braken. De uitdrijvingsfase begint op het moment dat de teef mee gaat persen met de weeën. Dit meepersen is het gevolg van een reflex. Deze reflex wordt veroorzaakt doordat er een puppy in de bekkenholte ligt. Tijdens een wee zal de teef meerdere malen persen. Ze houdt de staart af om meer ruimte in de bekkenholte te krijgen. Meestal ligt de teef, maar ook gehurkt en staand persen kan voorkomen.

Reu zijn: een belangrijke taak
De eigenaar vervult tijdens de geboorte eigenlijk de rol van reu. Dit betekent voor de teef dat er iemand in de buurt is die zij vertrouwt en die haar zal beschermen. Hierdoor zal de teef zich veel meer op haar gemak voelen tijdens de geboorte. Het is wel belangrijk dat de eigenaar het vertrouwen ook geeft. Dus niet in paniek raken, maar rustig en vooral geduldig blijven. Er zijn vele gevallen bekend waarbij de eigenaar tijdens de geboorte wegging, waardoor deze veel langer duurde of zelfs lange tijd stopte. De eigenaar moet tijdens het geboorteproces een (schriftelijk) verslag bijhouden. Hierin moet staan wanneer de teef begon met persen, wanneer de pups geboren werden en eventuele bijzonderheden en het tijdstip waarop deze gebeurden. Het waarnemen is erg belangrijk, maar niet te snel ingrijpen ook! Door het bijhouden van de gebeurtenissen is het makkelijker om met de dierenarts te overleggen en te bepalen wanneer er moet worden ingegrepen.

Hoe gaat het normaal?
Het persen kan lang duren, voor de eerste pup kan dit al gauw een paar uur in beslag nemen. Wordt echter het geboorteblaasje of de pup zelf zichtbaar, dan mag het nog maximaal een uur duren. De volgende pups moeten, als er vaak en krachtig geperst wordt, in een half uur geboren worden. Teven nemen na de geboorte van elke pup echter meestal een kortere of langere pauze, waarin niet geperst wordt. Daarom duurt het gemiddeld drie kwartier tussen de geboorte van twee pups. De pauze waarin niet geperst wordt, mag wel twee tot drie uur duren. Teven kunnen tijdens deze periode in slaap vallen, waardoor het nog wel langer kan duren voor ze weer begint met persen. Als een teef al lang aan het persen is, en de pup is deels zichtbaar, dan kan voorzichtig geprobeerd worden de teef een beetje te helpen. Dit mag uiteraard alleen gebeuren door iemand die al enige ervaring heeft. Geef zelf nooit weeënbevorderende middelen. Deze kunnen meer kwaad dan goed en mogen alleen na onderzoek door een dierenarts worden toegediend (indien nodig).

Professionele hulp is gewenst

Het is noodzakelijk in de volgende gevallen de dierenarts te bellen:
In alle bovenstaande gevallen waarin de maximum tijd wordt overschreden Als de teef al een uur of twee zwak perst, maar er wordt niks zichtbaar Als er nog pups in de baarmoeder zijn en er is al ruim twee uur niet meer geperst Als de teef ziek lijkt (braken en diarree rond de geboorte zijn vaak 'normaal') Stinkende of raar gekleurde uitvloeiing uit de vulva Verlies van veel bloed via de vulva Onzekerheid over het geboorteverloop of de gezondheid van de teef en/of pups Na de geboorte: de nageboorte
Elke pup heeft een eigen nageboorte. De nageboorte komt als regel na elke pup af. Soms gebeurt het dat er eerst twee pups komen en dan pas twee nageboorten. Meestal zit de nageboorte nog aan de pup vast. Maar omdat de nageboorte niet meer met de teef is verbonden, krijgt de pup na geboorte geen zuurstof meer via de navelstreng. De teef eet de nageboorte op, en deze breekt af op een bepaalde plek in de navelstreng. Als dit niet gebeurt, stopt de teef met eten als ze bij de pup is gekomen. Laat de teef niet teveel nageboorten opeten, aangezien ze hier diarree van kan krijgen.
Als een jong nog in de vruchtvliezen zit bij de geboorte, bijt de teef deze stuk. Als de teef het niet kan, zoals bij sommige onervaren teven en sommige rassen het geval is, moet de eigenaar dit doen. Ook het verbreken van de navelstreng moet soms door de eigenaar gebeuren. Doe dit vrij ver van de buik van de pup, om inscheuren in de buik te voorkomen. Als de teef haar pups niet droog likt, moeten ze ook goed drooggewreven worden. Als een pup geboren is, zal deze direct op zoek gaan naar de tepels van de teef, om z'n geboorte met een lekkere slok melk te vieren!